Việc trồng sầu riêng đòi hỏi sự chăm sóc tỉ mỉ, đặc biệt là quá trình tưới tiêu. Tưới nước không đúng cách có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như cây còi cọc, năng suất thấp, trái kém chất lượng và thậm chí là chết cây. Các hệ thống tưới thông minh tự động hay bán tự động được áp dụng ngày càng nhiều với nhiều hình thức tưới khác nhau như tưới phun mưa, tưới gốc, tưới thuốc, tưới tán. Cùng Việt An Nông tìm hiểu về hệ thống tưới thông minh tự động cho cây sầu riêng

Giới thiệu về hệ thống tưới thông minh

Hệ thống tưới thông minh cho cây sầu riêng là một giải pháp hiện đại, giúp tối ưu hóa việc tưới nước, bón phân và quản lý môi trường canh tác. Dưới đây là các thành phần chính và lợi ích của hệ thống này:

1. Thành phần của hệ thống tưới thông minh

Bộ điều khiển trung tâm

Bộ điều khiển trung tâm (Controller): Đây là bộ phận “não” của hệ thống, cho phép lập lịch và điều chỉnh lượng nước tưới tùy theo nhu cầu của cây sầu riêng.

• Khu trung tâm bao gồm:

+ Máy bơm nước để hút và bơm nước cho khu vườn. Công suất của máy phụ thuộc vào số lượng cây sầu riêng cần tưới. 

+ Bộ lọc nước tưới cây để lọc tạp chất. Đặc biệt cần thiết đối với những khu vực có nguồn nước nhiều mùn, cát và tạp chất.

+ Đồng hồ đo áp được sử dụng đo áp suất đầu vào và đầu ra của hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc tưới phun mưa cho cây trồng trên mọi diện tích…

+ Hệ thống tưới phân bón kết hợp: Bạn có thể kết hợp hệ thống tưới nước với hệ thống phân bón tự động để cung cấp dinh dưỡng cho cây một cách đều đặn, giúp giảm chi phí phân bón, tăng hiệu quả sử dụng phân bón, cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.

 + Van xả khí đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ đường ống và đảm bảo hiệu quả tưới tiêu.

+ Van xả áp có chức năng tự động xả bớt nước khi áp lực trong hệ thống vượt quá mức cho phép. Việc lắp đặt van xả áp giúp bảo vệ hệ thống tưới khỏi những hư hỏng do áp lực quá lớn gây ra, đồng thời đảm bảo sự hoạt động ổn định và bền bỉ của hệ thống.

+ Van điện từ: Van điện từ được điều khiển bằng tín hiệu điện từ bộ điều khiển trung tâm. Khi nhận được tín hiệu, van sẽ mở hoặc đóng để điều chỉnh lưu lượng nước tưới theo lịch trình đã cài đặt. Việc sử dụng van điện từ giúp hệ thống tưới hoạt động chính xác và tiết kiệm nước, đồng thời giảm thiểu sự can thiệp của con người.

Hệ thống dẫn nước tưới cho cây sầu riêng

• Hệ thống ống chính (HDPE, uPVC): Có nhiệm vụ chứa và dẫn nước từ khu trung tâm tới chia đều cho từng đường ống nhánh. Tùy vào số lượng cây và diện tích khu vườn mà đi ống chính phù hợp.
• Hệ thống ống nhánh (LDPE): có nhiệm vụ dẫn nước từ ống chính đến từng hàng cây. tùy theo hàng sầu riêng dài hay ngắn mà chọn ống LDPE. Ống LDPE thường dùng là PE ɸ16mm, PE ɸ20mm, PE ɸ25mm.

• Béc tưới cây sầu riêng: Bà con nên sử dụng các loại béc có thể tưới đúng lượng nước và đúng vị trí cây cần. Béc tưới gốc béc tưới bù áp là một công nghệ tưới hiện đại, giúp phân phối nước một cách đồng đều và tiết kiệm cho cây trồng. Hệ thống này đặc biệt hữu ích cho những khu vườn có địa hình không bằng phẳng hoặc có nhiều cây trồng với nhu cầu nước khác nhau.

• Hệ thống tưới phân bón kết hợp: Bạn có thể kết hợp hệ thống tưới gốc với hệ thống phân bón tự động để cung cấp dinh dưỡng cho cây một cách đều đặn.Ưu điểm: Giảm chi phí phân bón, tăng hiệu quả sử dụng phân bón, cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
• Điều khiển tự động: Sử dụng bộ điều khiển tự động để hẹn giờ tưới, điều chỉnh lưu lượng nước và thời gian tưới một cách linh hoạt. Có nhiều loại bộ điều khiển: tự động,kết nối qua wifi, kết nối 3G, kết nối GPS, kết nối cùng máy tính, có nhiều chế độ tưới và cài đặt đa dạng để tối ưu tài nguyên nước.

• Cảm biến độ ẩm và nhiệt độ đất: Giúp theo dõi tình trạng độ ẩm của đất và nhiệt độ để điều chỉnh lượng nước tưới một cách chính xác.
• Cảm biến thời tiết: Theo dõi các điều kiện thời tiết như mưa, nắng, gió, giúp hệ thống tự động điều chỉnh lịch tưới.

Sơ đồ lắp đặt hệ thống tưới tự động cho cấy sầu riêng 1 năm tuổi

Lựa chọn ống dẫn nước (bao gồm ống chính và ống nhánh) dựa trên các tiêu chí:

1. Đường kính ống: Đường kính càng lớn thì lưu lượng nước càng nhiều và tổn thất áp lực theo chiều dài càng nhỏ. Đường kính ống thường được in trên ống và được tính bằng đường kính ngoài trừ đi độ dày thành ống.
2. Độ dày ống: Độ dày quyết định khả năng chịu áp lực của ống, ký hiệu bằng PN (Pressure Nominal). Ví dụ, ống PN8 chịu được áp lực nước 8 bar.
3. Vật liệu ống: Vật liệu ảnh hưởng đến độ bền, khả năng chịu nắng, chịu lực, và tổn thất áp lực.

Ống nhánh LDPE:

Vai trò: Phân phối nước đến từng khu vực tưới với khoảng cách phù hợp để dẫn tưới gốc cây, duy trì áp lực ổn định, dễ lắp đặt, hoạt động tốt.

Lưu ý khi lựa chọn và lắp đặt:

• Kích thước: Chọn kích thước ống phù hợp với lưu lượng nước cần thiết và khoảng cách giữa các béc tưới.
• Độ dài: Cắt ống theo độ dài phù hợp với từng hàng cây hoặc khu vực tưới.
• Độ dốc: Tạo độ dốc nhỏ cho ống để giúp xả hết nước sau khi tưới, tránh tình trạng đọng nước gây tắc nghẽn.
• Kết nối: Sử dụng các phụ kiện chuyên dụng như tê, cút, nối để kết nối ống nhánh với ống chính và các thiết bị tưới khác.
• Vị trí lắp đặt: Đặt ống nhánh ở vị trí dễ quan sát, tránh những nơi có thể bị va chạm hoặc tác động của vật nặng.

Các loại lọc thường dùng trong hệ thống tưới thông minh

• Lọc cát Sandmedia tự động: Sử dụng lớp cát bên trong bộ lọc để giữ lại các hạt bẩn, cặn lắng, và rỉ sét khi nước đi qua, đảm bảo nước sạch trước khi được tưới cho cây trồng.
• Lọc đĩa tự động: Nước đi qua các đĩa lọc có lỗ nhỏ, nơi các hạt bẩn bị giữ lại trên bề mặt đĩa, giúp loại bỏ tạp chất và đảm bảo hiệu quả tưới.
• Bộ lọc màng điều khiển tự động: Sử dụng màng lọc với kích thước lỗ rất nhỏ để loại bỏ các hạt bẩn, vi khuẩn, và chất hữu cơ, cung cấp nước tinh khiết và an toàn hơn cho hệ thống tưới.

=> xem thêm các loại lọc dùng trong bộ trung tâm: Bộ lọc nước tưới cây

Cách lựa chọn loại lọc phù hợp:

• Chất lượng nguồn nước: Nếu nguồn nước có nhiều tạp chất, nên chọn lọc cát hoặc lọc đĩa. Nếu yêu cầu về chất lượng nước rất cao, nên chọn lọc màng.
• Lưu lượng nước: Mỗi loại lọc có lưu lượng khác nhau, cần chọn lọc có lưu lượng phù hợp với nhu cầu sử dụng.
• Kích thước hạt bẩn: Lựa chọn kích thước lỗ lọc phù hợp với kích thước hạt bẩn cần loại bỏ.
• Ngân sách: Chi phí đầu tư cho mỗi loại lọc là khác nhau.

2. Lợi ích của hệ thống tưới thông minh

Hệ thống tưới tự động cho cây sầu riêng mang lại nhiều lợi ích vượt trội so với các phương pháp tưới truyền thống, bao gồm:

• Giảm chi phí nhân công: Hệ thống này giúp tiết kiệm khoảng 9 triệu đồng mỗi năm cho mỗi hecta đất canh tác. Điều này được tính toán dựa trên việc tưới nước trung bình 3 ngày một lần, với 60 lần tưới trong suốt 6 tháng mùa khô. Nếu tưới thủ công, mỗi công tưới cho 1 hecta có chi phí khoảng 150.000 đồng, dẫn đến tổng chi phí nhân công lên tới 9 triệu đồng hàng năm.
• Tự động hóa: Hệ thống tưới phun mưa hoạt động tự động, giảm thiểu nhu cầu lao động.
• Tiết kiệm thời gian: Không còn phải tốn nhiều thời gian cho việc tưới nước thủ công.
• Nâng cao hiệu quả làm việc: Người lao động có thể tập trung vào các công việc khác như chăm sóc cây, thu hoạch.

Tiết kiệm nước và phân bón

• Tập trung nước vào vùng rễ: Nước được cung cấp trực tiếp vào vùng rễ, hạn chế thất thoát do bốc hơi, rò rỉ.
• Giảm lượng nước tưới: Cần lượng nước tưới ít hơn so với các phương pháp tưới khác.
• Phân bón được sử dụng hiệu quả: Phân bón hòa tan trong nước tưới sẽ được rễ cây hấp thụ trực tiếp, giảm thiểu sự rửa trôi và thất thoát.
• Hiệu quả về thời gian và điện năng: Hệ thống cho phép tưới nước đồng thời cho cả khu vườn trong khoảng thời gian ngắn, từ đó giảm đáng kể chi phí điện năng.
• Tiết kiệm nước và tránh thất thoát: Nước được tưới đúng vị trí cần thiết, giúp tiết kiệm tài nguyên nước, đặc biệt quan trọng ở những khu vực thường xuyên thiếu nước trong mùa khô, nơi cần phải tích trữ nước.
• Cung cấp lượng nước phù hợp với từng giai đoạn phát triển của cây: Hệ thống đảm bảo rằng cây nhận đủ nước theo nhu cầu của từng giai đoạn sinh trưởng, giúp tránh tình trạng thừa nước gây ngập úng và thối rễ.
• Tích hợp với hệ thống bón phân và thuốc tự động: Hệ thống có thể được tích hợp để tự động cung cấp phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, giúp quá trình canh tác trở nên thuận tiện và hiệu quả hơn.
• Giảm ô nhiễm nguồn nước: Giảm thiểu lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật trôi xuống nguồn nước.

Tăng năng suất và chất lượng cây trồng

• Rễ cây phát triển tốt: Nước và dinh dưỡng được cung cấp đều đặn giúp rễ cây phát triển mạnh mẽ, hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn.
• Cây sinh trưởng tốt: Cây được cung cấp đủ nước và chất dinh dưỡng, sinh trưởng khỏe mạnh. Cây ít bị sâu bệnh, năng suất và chất lượng quả được cải thiện.
• Quả to, đều, đẹp mắt: Quả sầu riêng có trọng lượng lớn hơn, vỏ mỏng, cơm dày, hạt lép.
• Nâng cao chất lượng trái: Hương vị thơm ngon, ngọt đậm đà, tăng giá trị thương phẩm.

Ví dụ: Nghiên cứu cho thấy, cây sầu riêng được tưới phun mưa có thể tăng năng suất trung bình từ 15-20% so với cây tưới thủ công. Đồng thời, giá bán của sầu riêng chất lượng cao có thể cao hơn từ 20-30%.

3. Ứng dụng thực tế

Quản lý nước tưới: Tự động tưới khi đất thiếu ẩm và ngừng khi đủ ẩm, dựa trên dữ liệu từ cảm biến.

Điều chỉnh phân bón: Hệ thống có thể được tích hợp với bồn chứa phân bón để tự động phân phối phân bón cùng với nước tưới theo tỉ lệ đã được lập trình.

Giám sát và báo cáo: Người nông dân có thể theo dõi tình trạng vườn cây qua ứng dụng, nhận cảnh báo khi có sự cố hoặc khi hệ thống cần bảo trì.

 Tính toán lưu lượng nước cần thiết cho mỗi cây:

Xác định nhu cầu nước của cây: Tùy thuộc vào loại cây, giai đoạn sinh trưởng, điều kiện khí hậu mà mỗi cây sẽ có nhu cầu nước khác nhau. Bạn có thể tham khảo tài liệu chuyên ngành hoặc hỏi ý kiến của các chuyên gia nông nghiệp.

• Tính lượng nước cần thiết cho mỗi lần tưới: Lượng nước này phụ thuộc vào thể tích vùng rễ của cây và độ ẩm đất mong muốn.
• Tính tần suất tưới: Tần suất tưới phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, loại đất và giai đoạn sinh trưởng của cây.
• Tính lưu lượng nước cần thiết cho mỗi cây:
  • Lưu lượng = Lượng nước cần thiết cho mỗi lần tưới / Thời gian tưới (giờ)

Ví dụ:Một cây sầu riêng cần 10 lít nước mỗi ngày.Thời gian tưới mỗi lần là 1 giờ.Vậy lưu lượng nước cần thiết cho mỗi cây là: 10 lít/ngày / 24 giờ = 0.42 lít/giờ.

2. Xác định áp lực nước tối thiểu:

• Áp lực làm việc của béc tưới: Mỗi loại béc tưới sẽ có áp lực làm việc tối thiểu khác nhau. Bạn cần tham khảo thông số kỹ thuật của béc tưới mà mình lựa chọn.
• Tổn thất áp lực trên đường ống: Áp lực nước sẽ giảm dần khi di chuyển qua đường ống do ma sát. Tổn thất áp lực phụ thuộc vào chiều dài đường ống, đường kính ống và lưu lượng nước.
• Áp lực tại nguồn: Áp lực tại nguồn phải lớn hơn tổng áp lực làm việc của béc tưới và tổn thất áp lực trên đường ống.

Công thức tính áp lực:

• Áp lực tại nguồn = Áp lực làm việc của béc tưới + Tổn thất áp lực trên đường ống

 Quá trình vận hành và bảo dưỡng

Vận hành hệ thống tưới gốc

1. Bật/tắt hệ thống:

• Kiểm tra trước khi vận hành: Đảm bảo tất cả các thiết bị trong hệ thống đã được lắp đặt đúng cách, các kết nối chặt chẽ, không có rò rỉ.
• Mở van nguồn nước: Mở van chính để cung cấp nước cho hệ thống.
• Bật bơm: Nếu sử dụng bơm, hãy bật bơm và điều chỉnh đến lưu lượng nước mong muốn.
• Kiểm tra các béc tưới: Quan sát các béc tưới hoạt động có đều và đúng vị trí không.
• Điều chỉnh thời gian tưới: Sử dụng bộ điều khiển để cài đặt thời gian tưới phù hợp cho từng khu vực.

2. Điều chỉnh lưu lượng nước:

Mục đích: Điều chỉnh lưu lượng nước để đảm bảo cung cấp đủ nước cho cây trồng mà không gây lãng phí.

Cách thực hiện:

• Điều chỉnh van: Hầu hết các hệ thống tưới đều có van điều chỉnh lưu lượng. Bạn có thể xoay van để tăng hoặc giảm lưu lượng.
• Điều chỉnh áp lực bơm: Đối với các hệ thống sử dụng bơm, bạn có thể điều chỉnh áp lực bơm để thay đổi lưu lượng nước.

Bảo dưỡng hệ thống tưới thông minh

1. Vệ sinh béc tưới định kỳ:

Tần suất: Nên vệ sinh béc tưới định kỳ 1-2 tháng/lần, hoặc thường xuyên hơn nếu nguồn nước chứa nhiều cặn bẩn.

Cách thực hiện:

• Ngâm béc tưới: Ngâm béc tưới vào dung dịch axit nhẹ (như giấm ăn) để loại bỏ cặn bẩn bám vào lỗ phun.
• Sử dụng bàn chải: Dùng bàn chải mềm để cọ rửa các lỗ phun.
• Xả nước: Sau khi vệ sinh, xả nước sạch qua béc tưới để loại bỏ hoàn toàn chất tẩy rửa.

Kiểm tra đường ống và mối nối:

• Tìm kiếm các dấu hiệu hỏng hóc: Kiểm tra các vết nứt, rò rỉ, mối nối lỏng lẻo.
• Sửa chữa kịp thời: Sửa chữa hoặc thay thế các bộ phận bị hỏng để tránh lãng phí nước và ảnh hưởng đến hiệu quả tưới.

Bảo dưỡng bơm:

• Kiểm tra dầu: Kiểm tra mức dầu trong bơm và thay dầu định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
• Vệ sinh: Vệ sinh bơm bằng cách tháo rời các bộ phận và làm sạch bằng nước sạch.
• Kiểm tra cánh quạt: Kiểm tra xem cánh quạt có bị mòn hoặc gãy không.
• Kiểm tra phớt: Kiểm tra phớt để đảm bảo không bị rò rỉ.

Bảo dưỡng bộ lọc và bộ điều khiển: 

• Kiểm tra bộ lọc: Vệ sinh bộ lọc định kỳ để loại bỏ cặn bẩn, đảm bảo nguồn nước sạch cho hệ thống.
• Kiểm tra van: Kiểm tra các van có hoạt động trơn tru không, có bị kẹt hay không.
• Kiểm tra bộ điều khiển: Kiểm tra các cài đặt trên bộ điều khiển, đảm bảo hoạt động đúng.

Lưu ý:

• Tắt nguồn điện: Trước khi tiến hành bảo dưỡng, hãy đảm bảo đã tắt nguồn điện của hệ thống.
• Sử dụng dụng cụ phù hợp: Sử dụng các dụng cụ chuyên dụng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình bảo dưỡng.
• Thường xuyên kiểm tra: Kiểm tra hệ thống định kỳ để phát hiện và khắc phục sự cố kịp thời.

CÔNG TY VIỆT AN NÔNG – CHUYÊN NHẬP KHẨU VÀ CUNG CẤP CÁC GIẢI PHÁP TOÀN DIỆN VỀ HỆ THỐNG TƯỚI, BÉC TƯỚI CÂY VÀ GIẢI PHÁP TƯỚI TỰ ĐỘNG MỚI NHẤT

Fanpage: Công Ty Việt An Nông – Tưới cây tự động

Kênh Youtube chính thức của Công ty: Việt An Nông Irrigation Official

Hotline: 0934 191 445

☎ Phone 1: 02866853197

☎ Phone 2: 02866784455

🏡 Địa chỉ:

1) 171-173 Nguyễn Chí Thanh, p. Tân An, TP. Buôn Ma Thuột, Tỉnh Đắk Lắk, Việt Nam.

2) 59 Hoàng Kế Viêm – P.12 – Q.Tân Bình – TP. HCM.